4822 SAYILI KANUN İLE DEĞİŞİK 4077 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN’A GÖRE YASAL HAKLARIMIZ:
DAHA ÇAĞDAŞ, DAHA YÜKSEK BİR YAŞAM KALİTESİ İÇİN; HAKLARINI ÖĞREN, HAKLARINI ARA VE ÖRGÜTLÜ OLARAK ÇÖZÜMLERE KATIL. UNUTULMAMALIDIR Kİ ÇOĞU KEZ “HAKLAR VERİLMEZ, ALINIR”. 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un, değişen ve gelişen koşullarda, yeniden düzenlenmesi sonucunda kazanılmış TÜKETİCİ HAKLARI ŞUNLARDIR:
AYIPLI MAL VE AYIPLI HİZMET (Madde 4-Madde 4/A)
Açık bir ayıplı mal veya hizmet satın alan bir tüketici; MALIN TESLİMİNDEN İTİBAREN OTUZ GÜN içinde ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlüdür ve şunları talep edebilir;
Para iadesi
Değiştirme hizmetin yeniden görülmesi
Ayıp oranında bedel indirimi
Ücretsiz onarım
Tazminat
AYIPLI Mal’dan; imalatçı-üretici, satıcı, bayi, acente, ithalatçı, kredi veren müteselliden sorumludur. Mal ve hizmette ayıp daha sonra ortaya çıkmışsa malın tüketiciye tesliminden veya hizmetin ifasından itibaren iki yıllık zaman aşımına tabidir. Ayıplı mal ve hizmetlerden olduğu her türlü zararlardan dolayı yapılacak talepler üç yıllık zaman aşımına tabidir. Mal veya hizmetin ayıbı satıcı ve sağlayıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse zaman aşımı süresinden yararlanılamaz.
NOT 1: satışa sunulan ayıplı malın etiketinin ve satış belgesinin üzerinde “Özürlüdür” ibaresi bulundurmak zorunludur.
NOT 2: Üzerinde numunedir “satılık değildir” ibaresi bulunmayan bir mal tedbir edilmesi halinde veya hizmet sağlamada haklı bir sebep olmaması halinde satıştan kaçınılamaz.
DEĞİŞTİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Tüketici tarafından satın alınmasından itibaren 1 yıl içerisinde, aynı arızayı ikiden fazla yenilemesi veya farklı arızaların dörtten fazla ortaya çıkması sonucu, maldan yararlanamamasının süreklilik göstermesi,
Onarım için gereken azami 30 iş günü süresinin aşılması,
Firmanın servis istasyonunun düzenleyeceği raporla arızanın onarılamayacağının belirlenmesi, durumlarında tüketici malın ücretsiz olarak değiştirilmesini talep edebilir. Satıcı bu talebi reddedemez.
HAKSIZ SÖZLEŞME KOŞULLARI (Madde 6)
Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her tür sözleşmede yer alan haksiz şartlar tüketici için bağlayıcı değildir. Haksiz sözleşme şartları geçersizdir.
TAKSİTLE SATIŞ (Madde 6/A)
Satıcı tüketiciye vaat ettiği taksit koşullarının yazılı olarak sözleşmede yer almasını sağlamak ve sözleşmenin bir nüshasını da tüketiciye vermekle yükümlüdür.
NOT: Sözleşmeden ayrı olarak kıymetli evrak niteliğinde senet düzenlenecekse, bu senet, her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde ve sadece nama yazılı olarak düzenlenir.
Tüketici borçlandığı toplam miktarı önceden ödeme hakkına sahiptir ve bir veya birden fazla taksit ödemesinde bulunmuş gün indirimi yapılır.
Satıcı taksitlerden birinin veya birkaçının ödenmemesi halinde kalan borcun tümünü ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak ancak satıcının bütün edimlerin ifa etmiş olması durumunda ve tüketicinin BİRBİRİNİ İZLEYEN EN AZ İKİ TAKSİDİ ÖDEME TEMERRÜDE DÜŞMESİ VE ÖDENMEYEN TAKSİT TOPLAMINI SATIŞ BEDELİNİN BİRDEN AZ OLMASI HALİNDE KULLANILABİLİR.
Bunun için satıcı, tüketiciye en az bir hafta süre vermelidir. Sözleşme şartları tüketici aleyhine hiçbir şekilde değiştirilemez.
Taksitle satış sözleşmesinde bulunması gereken asgari koşulları:
Tüketicinin satıcının ve sağlayıcının isim, unvan, açık adresi ve erişme bilgileri,
Vergiler dahil TL olarak peşin satış fiyatı,
Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek TL olarak toplam satış fiyatı,
Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran akdi faiz oranının %50 fazlasını geçmemek üzere gecikme faiz oranı,
Peşinat tutarı,
Ödeme planı,
Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları,
KAMPANYALI SATIŞ (Madde 7)
Gazete, radyo, TV ilanı ve benzeri yollarda tüketiciye duyurularak düzenlenen kampanyalara iştirakçi kabul edilmesi ve malın veya hizmetin bilahare teslim veya ifa edilmesi suretiyle yapılan satımdır.
Üretici firmaların yaptığı kampanyalar hariç, bu satışlar bakanlığın izni ile yapılır.
Tüketici kampanyadan ayrılmaya karar verdikten sonra kampanyayı düzenleyen, tüketicinin o ana kadar ödediği tüm bedeli-mal veya hizmetin tüketiciye teslim tarihini geçmemek kaydıyla o davalı yükümlüdür. Kampanyalı satışlarda iki sözleşme yapılması ve birer nüshası da tüketiciye verilmesi zorunludur.
Sözleşmede şu bilgiler yer almalıdır:
Kampanya bitiş tarihi,
Ayrıca mal ve hizmetin teslim veya yerine getirilme süre ve şekline ilişkin de bir sözleşme yapılması ve şu bilgiler yer almak zorundadır, kişi kararlaştırılmadıkça ön ödeme tutarı, mal veya hizmetin satış bedelinin %40 fazla olamaz,
Kampanyalı satışlarda malın teslimi veya hizmetin ifa süresi 12 ayı aşamaz,
Tüketicinin ödemeye ilişkin tüm edimleri yerine getirmesi durumunda, malin teslim ya da hizmetin ifası, ödemenin bitiminden sonra en geç bir ay içinde yapılmak zorundadır.
KAPIDAN SATIŞ(Madde 8)
Satış yerleri dışında ve değeri 71.164. YTL’yi aşan satışlardır. Bu tür satışlarda Bakanlık izni zorunludur ve tüketiciler, malı teslim aldığı veya hizmet sözleşmesini imzaladığı tarihten itibaren yedi gün içinde -hiç bir gerekçe göstermeden ve hiçbir yükümlülük altına girmeden- reddedebilir. Satıcı, bu süre dolmadan tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez.
Sözleşmeler, en az 12 punto siyah koyu harfle yazılmalıdır. Tüketicinin kendi el yazısı ile tarih yazdırılarak, bir nüshası da tüketiciye verilmek zorundadır. Satıcı veya hizmet sağlayıcı cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on gün içinde almış olduğu bedeli, kıymetli evrakı ve her tür belgeyi geri vermek ve yirmi gün içinde de mali geri almakla yükümlüdür.
NOT: Tüketiciler cayma bildirimini noter kanalıyla veya iadeli-taahhütlü mektupla yaparak, kanıtlayacak belgeyi ellerinde bulundurmalıdırlar.
MESAFELİ SÖZLEŞMELER(MADDE 9/A)
Yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda, tüketicilerle karşı karşıya gelmeden yapılan sözleşmelerdir. Satıcı ve sağlayıcı, tüketicinin siparişi kendisine ulaştığı andan itibaren otuz gün içerisinde edimini yerine getirir, ancak yazılı bildirmek kaydıyla on gün uzatabilir. Kapıdan satışlardaki tüm koşullar burada da geçerlidir.
TÜKETİCİ KREDİSİ(Madde 10)
Tüketici kredisi sözleşmesi yazılı olarak yapılır ve bir nüshası da tüketiciye verilir. Sözleşmede öngörülen kredi şartları, sözleşme süresi içinde tüketici aleyhine değiştirilemez.
Sözleşmede şu bilgiler yazılmak zorundadır:
Tüketici kredisi tutarı,
Faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç tutarı,
Faizin hesaplandığı yıllık oran,
Ödeme tarihleri, anapara, faiz, fon ve diğer masrafların belirtildiği ödeme planı,
İstenecek teminatlar,
AKDİ FAİZ ORANININ YÜZDE OTUZ FAZLASINI GEÇMEYECEK GECİKME FAİZ ORANI,
Borçlunun temerrüde düşmesinin yasal sonuçları,
Kredinin yabancı para birimi cinsinden kullandırılması durumunda geri ödemeye ilişkin taksitlerin ve toplam kredi tutarının hesaplanmasında hangi tarihteki kurun dikkate alınacağına ilişkin koşullar.
Kredi veren, taksitlerden biri veya birkaçı ödenmediği durumlarda, kalan borcun tümünün ifasını isteme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak; ancak kredi verenin bütün edimlerini yerine getirmesi durumunda ve tüketicinin birbirini izleyen en az iki taksidi ödemede temerrüde düşmesi ve ödenmeyen taksit toplamının kredi tutarının en az onda biri olması halinde kullanılabilir. Bunun için tüketiciye en az bir hafta süre verilir ve asıl borçluya başvurmadan kefilden borcun ifası istenemez.Tüketici, toplam borcunu veya birden fazla taksiti ödemesi durumunda gerekli faiz ve komisyon indirimi yapılmalıdır.
KREDİ VEREN, ÖDEMELERİ KIYMETLİ EVRAKA BAĞLAYAMAZ .
Kredi veren, tüketici kredisini, belirli bir marka bir mal ve hizmet için vermişse satılan malin zamanında veya hiç teslim edilmemesinden tüketiciye karşı satıcı ile müteselsilen sorumlu olur.
KREDİ KARTLARI (Madde 10/A)
Kredi kartı ile mal veya hizmet alımı sonunda tüketiciye gönderilen dönemsel hesap özetlerine göre temerrüde uğranması durumunda tüketici kredilerindeki hükümler uygulanır. Kredi kartlarındaki faiz artırımları 30 gün önceden tüketiciye bildirilmek zorundadır ve arttırılan faiz oranı geriye dönük olarak işletilemez. KREDİ KARTIYLA YAPILAN SATIŞLARDA KOMİSYON YA DA BENZERİ HİÇBİR EK ÖDEME İSTENEMEZ.
NOT: Yasaya bir ek madde eklenerek bir yıl geriye dönük olarak temerrüde düşmüş veya icra takibine uğramış tüketiciler, temerrüde düştükleri tarihteki anaparaya yüzde elli ilave ile 12 ay taksitlendirilerek ödeme yapabileceklerdir.
FİYAT ETİKETİ (Madde 12)
Perakende satışa sunulan malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir fiyat, üretim yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması, mümkün olmayan durumlarda aynı bilgileri içeren listelerin görülebilecek yerlere asılması zorunludur. Etiket fiyatı ile kasa fiyatı arasındaki farklılık durumunda tüketici lehine olan fiyat geçerli olacaktır.
GARANTİ (Madde 13)
Garanti süresi en az iki yıldır. Garanti süresi içinde sık sık bozulan ve maldan yararlanmamanın sürekli olması durumunda tüketici beş tane olan seçimlik haklarını kullanabilir. Garanti süresi içinde bozulan bir mal için hiç bir ücret talep edilemez. Satıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.
TANITMA VE KULLANIM KILAVUZU (Madde 14)
Yurt içinde üretilen veya ithal edilen her sanayi malı, TÜRKÇE kılavuzla satılmak zorundadır.
SATIŞ SONRASI HIZMETLER (Madde 15)
Yurt içinde üretilen veya ithal edilen her sanayi malının kullanım ömrü boyunca (Bakanlıkça belirlenir) yeterli teknik personel ve yedek parça bulundurmak zorunluluğu vardır. Tamir süresi en fazla 30 iş günüdür.
Karşılaşılan tüketici sorunlarının çözümü için yasa gereği her il ve ilçe kaymakamlıklarında TÜKETICI SORUNLARI HAKEM HEYETLERI oluşturulmuştur. Satın alım belgesi (fiş, fatura, kredi kartı ekstresi) ve bir dilekçe ile ilçelerde Kaymakamlıklara; İllerde ise Sanayi ve Ticaret İl Müdürlükleri’ne yapılabilir.
ŞİKÂYETLERDE İZLENECEK YOL
* Her şeyden önce satın almadan önce iyi düşününüz, tam ihtiyacınızı tespit ediniz, araştırınız, karşılaştırınız ve nereden, nasıl alacağınızı öğreniniz. Aç ve yorgunken alışveriş yapmayınız.
AYIPSIZ BİR ÜRÜNÜ DEĞİŞTİRMEK VE GERİ VERMEK GİBİ YASAL BİR HAKKINIZ OLMADIĞINI UNUTMAYINIZ!
Satın alınan bir mal ve hizmetin belgesi ( fiş, fatura, kredi kartı hesap özeti, senet vb. ) ibraz edilmek koşuluyla, otuz gün içerisinde satıcıya bildirilmek kaydıyla ayıplı mal veya hizmette tüketici; bedel iadesini içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirme, ayıp oranında bedel indirimi ya da ücretsiz tamir isteme haklarına sahiptir. Satıcı; tüketicinin tercih ettiği talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Satıcı yükümlülüğünü yerine getirmediğinde uğradığınız mağduriyetin giderilmesi için; illerde “Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü”, ilçelerde “Kaymakamlık” bünyesinde Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri’ne bir dilekçe ile başvurunuz. Ayrıca her il ve ilçede Tüketici Mahkemeleri oluşturulmuştur. Tüketici mahkemelerine dava açmak gerekebilir. Davalar her türlü resim ve harçtan muaftır. Buna göre; ikamet ettiğiniz veya uyuşmazlık konusu mal veya hizmeti aldığınız yerde bulunan bu mercilere başvurmadan önce, aşağıdaki açıklamalar ışığında hareket etmeniz gerekmektedir.
a) Değeri 827,05 YTL’nın altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici sorunları hakem heyetine başvuru zorunludur. Bu heyetin vereceği karar tarafları bağlar. Taraflar bu karara karşı 15 gün içinde tüketici mahkemesine itiraz edebilirler.
b) Değeri 827,05 YTL. sı ve üzerindeki uyuşmazlıklarda ise tüketici sorunları hakem heyetine başvurulabileceği gibi doğrudan tüketici mahkemesine de başvurulabilir. Hakem heyetinin vereceği karar bağlayıcı olmayıp delil niteliğinde olduğundan, uyuşmazlığın çözümlenmemesi halinde yine tüketici mahkemesine başvurmak gerekecektir.
BİLİNÇLİ ALIŞVERİŞ
Satın almadan önce iyice düşünerek, gezerek, araştırarak ve kalite-fiyat karşılaştırması yaparak satın alınız. Satın aldıktan sonra “eşim beğenmedi, dar geldi, rengini beğenmiyorum” gibi nedenlerle para iadesi ve değişim gibi bir yasal hakkınız bulunmuyor. Ancak müşteri memnuniyeti açısından güvenilir müşterilerin bu taleplerini yerine getirmek etik olarak doğru davranıştır.
ALIŞVERIŞLERİMİZİ NASIL YAPALIM
A. Alışverişten önce:
1. Bir mal veya hizmete yönelmeden önce tespit yapınız. İhtiyaçlarınızı sıraya koyunuz ve en çok ihtiyacınız olan mal veya hizmeti belirleyiniz.
2. Bir mal veya hizmeti talep etmeden önce piyasa araştırması yapınız. Serbest piyasa ekonomisi düzeninde aynı malı ayrı mekânlarda farklı fiyatlarla bulmak mümkün olmaktadır.
3. Markaları karşılaştırınız. Broşür ve reklâmların belirttikleriyle yetinmeyiniz. Eş, dost ve tanıdıkların da önerilerine kulak veriniz.
B. Alışveriş sırasında:
1. Asla fişsiz veya faturasız alışveriş yapmayınız. Etiketsiz ürünleri asla almayınız. Etiket üzerindeki bilgileri dikkatle okuyunuz. Örneğin: Etikette bulaşık makinesinde yıkanmaz diye belirtilen ürünün yıkanması halinde, uğrayacağı zarardan siz sorumlusunuz.
2. Alacağınız ürünün etiketindeki katkı maddelerini dikkate alınız.
3. Özellikle dayanıklı tüketim mallarında garanti belgesi ve kolay ulaşabileceğiniz servis hizmetlerini arayınız. Garanti belgesini yetkili firmaya imzalatınız. Bu tip ürünlerde CE, TSE veya TSEK damgalarını arayınız.
4. Malın üstünde yazan fiyatın dışında nakliye ve servis ücreti adı altında, ek ödemeler yapıp yapmayacağınızı araştırınız.
5. Satış sözleşmelerini, özellikle ince ve küçük yazıları, imzalamadan önce dikkatlice okuyunuz.
6. Özellikle gıda, ilaç ve kozmetik ürünlerinde son kullanım – üretim tarihlerini arayınız.
7. Dışarıdan ithal yoluyla gelen ve üzerinde Türkçe açıklaması bulunmayan ürünler risk taşırlar. İtibar etmeyiniz. Garanti belgesini mutlaka mühürletiniz.
8. Performansı sonradan ortaya çıkacak durumlarda, paranın tamamını ödemeyiniz.(Plastik pencere, Mobilya, Tamir vb.)
9. Satıcının her önerdiğini kabul etmeyiniz ve kararı satıcıya bırakmayınız. Size verilen vaatleri yazılı isteyiniz.
10. Satıcılara gereksiz yaşam bilgileri (Meslek, eğitim, ekonomik durum)vermeyiniz.
11. Bayram öncesi, bayram günleri ve turistik bölgelerde alışveriş en aza indirilmelidir.
12. Eşdeğer mallar arasından yerli malları tercih ediniz, her tür indirimden yararlanmaya çalışınız.
14. Büyük mağazalara girdiğinizde, özendirme yapılan malların listesini görmeden alışverişe başlamayınız.
C. Alışverişten sonra:
1. Alınan malı, kullanım kılavuzunu iyice okuduktan sonra kullanınız. Hele dayanıklı tüketim mallarında mümkünse ambalajı serviste açıp kullanım şeklini öğreniniz. Kırık, ezik ambalajlı ürünleri kabul etmeyiniz. Eve getirilen ürünleri mutlaka ambalajında isteyiniz. Ambalajları yetkili servise açtırarak kurdurunuz. Bir sorun var ise karşılıklı imzalayarak bir “Tutanak” tutunuz.
2. Alınan mal veya hizmet bozuk, eksik veya kusurlu ise hakkınızı önce nezaketle arayınız. Sonuç değişmiyorsa yasanın size vermiş olduğu haklarınızı arayınız. Satıcı yükümlülüğünü yerine getirmediğinde uğradığınız mağduriyetin giderilmesi için; illerde “Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü”, ilçelerde “Kaymakamlık” bünyesinde Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri’ne bir dilekçe ile başvurunuz.
